Uji
Uji — Het Zijn in Tijd
n de stilte van de ochtend, in het ruisen van de bladeren, in elke ademhaling – daar bevindt zich Uji (有時): het samenvallen van zijn en tijd. Volgens de Japanse Zenmeester Eihei Dōgen (1200–1253) is tijd niet iets dat voorbijgaat, maar iets dat wij zelf zijn.
“Tijd is niet iets dat je verliest of wint. Jij bént tijd.” — Dōgen
Wat betekent Uji?
Het woord Uji bestaat uit twee karakters:
有 (U) betekent bestaan of zijn.
時 (Ji) betekent tijd.
Samen drukken ze uit dat elk wezen, elk moment, elk ding zijn eigen tijd is.Wanneer we dit werkelijk begrijpen, verdwijnt het onderscheid tussen “ik” en “tijd”, tussen “nu” en “later”.
De visie van Dōgen
In zijn beroemde essay Uji, geschreven rond 1240, nodigt Dōgen ons uit om de tijd niet te zien als een lijn, maar als een levende werkelijkheid.Elke seconde bevat het hele universum – niets is buiten dit moment.
“De berg is tijd, de rivier is tijd, jij bent tijd.”
Voor Dōgen is zijn niet los te koppelen van tijd. Wie werkelijk aanwezig is, leeft volledig. Wie zijn aandacht verliest, verlaat het nu.
Uji in het dagelijks leven
In moderne termen betekent Uji: aanwezig zijn in elk moment, zonder haast of oordeel. Wanneer je een kop thee drinkt, is er enkel thee. Wanneer je luistert, is er enkel luisteren. Wanneer je ademt, is er enkel adem.
Uji herinnert ons eraan dat spirituele beoefening niet plaatsvindt in de toekomst — maar precies hier, in dit moment.
De ervaring van tijd
We zijn gewend om tijd te meten in uren en dagen. Maar in de Zen-visie is tijd niet lineair; het is een stroming van ervaringen. Als we zeggen “de tijd vliegt”, is dat niet omdat tijd snel gaat, maar omdat wij niet aanwezig waren om haar te ervaren.
Door Uji te begrijpen:
vertraagt onze geest,
verdiept onze waarneming,
verdwijnt het idee van haast.
Tijd wordt niet langer iets buiten ons, maar een adem die door ons heen beweegt.
Meditatie en Uji
Tijdens meditatie, of zazen, oefenen we om één te worden met tijd. Er is geen verleden om te herhalen, geen toekomst om te beheersen — enkel adem, stilte, aanwezigheid.
“Wanneer jij zit, zit ook de tijd.”
In dat besef verdwijnt de scheiding tussen mens en moment.
De schoonheid van Uji
Uji leert ons dat elk moment volledig is zoals het is. Er is niets dat “ontbreekt” aan het nu.Zelfs pijn, stilte of verveling zijn uitdrukkingen van volmaakt bestaan in tijd.
Wie dit begrijpt, leeft met zachtheid en helderheid — niet langer jagend, maar zijnd.
Zie ook op Zen & So
Slotgedachte
Tijd is niet wat voorbijgaat — tijd is wat je bent. In elk moment waarin je ademt, kijkt, voelt of stil bent,openbaart zich het volledige universum.
Zen & So